Sau Tết, nhiều chợ tự phát đã được dẹp lại xuất hiện trở lại. Chợ tự phát trên đường Bùi Minh Trực, Hoàng Minh Đạo (quận 8) là một điển hình.
Hơn một tháng trước Tết nguyên đán 2019, những người dân sống trong khu vực chợ tạm trên đường Bùi Minh Trực, Hoàng Minh Đạo (phường 5, quận 8, TP.HCM) vui mừng bởi tình trạng kẹt xe vào buổi sáng không còn diễn ra nữa. Tuy nhiên, sau đó hai tuyến đường này lại bị người dân tái chiếm làm chợ.
Dẹp rồi lại phát
Theo một số người dân nơi đây thì khu chợ tạm trên đường Bùi Minh Trực, Hoàng Minh Đạo được hình thành hơn 20 năm qua. Ban đầu người dân ở đây tự bày hàng buôn bán, sau đó nhiều người ở các nơi khác đẩy xe, mang hàng đến bày trên vỉa hè nên chuyện bán buôn nơi đây ngày càng đông đúc hơn.
Theo ghi nhận của chúng tôi vào sáng 22-1, khu vực chợ tạm trên đường Bùi Minh Trực, Hoàng Minh Đạo đã thông thoáng hơn trước nhiều. Anh Trần Văn Thắng, một người bán hàng tại đường Bùi Minh Trực, cho biết: “Trước đây tình hình bán lộn xộn lắm vì có nhiều người lạ tới đây đẩy xe xuống lòng đường để bán. Thấy vậy, người đang buôn bán trong nhà cũng bày hàng ra đường bán theo. Cứ thế, mạnh ai người ấy trưng hàng ra sát đường nên đường mới bị chiếm. Tuy nhiên, cả tháng trước Tết phường xử lý quyết liệt những người bày bán dưới lòng đường.khi không còn người bán dưới lòng đường thì người bán bên trong nhà tự động dời hàng vô”.
“Các cán bộ của phường lập hàng rào di động chắn đường lại để tạo lối đi cho người đi bộ, không cho người bán lấn chiếm ra. Cái hàng rào chắn này như là ranh giới cấm, hễ ai bày hàng ra thì bị mọi người xung quanh xì xầm và tự động họ thấy kỳ mà dọn vô. Tình trạng giành chỗ rồi cãi cọ, xô xát không còn nữa. Giờ chỗ người nào người đó ngồi, khách muốn mua chỉ cần dựng xe sát lề, mua bán nhanh chóng chứ không cần phải lo tránh xe này, né xe kia. Tôi thấy phường dẹp được tới mức đó là ổn rồi, chứ không thì người đi đường kẹt cứng không có đường mà đi luôn” - bà Nguyễn Thị Hà, một người dân bán tại chợ trên đường Hoàng Minh Đạo, chia sẻ.
Tuy nhiên, từ dịp Tết nguyên đán đến nay, việc mua bán lấn chiếm lòng đường ở hai con đường trên vẫn tái diễn.
Chị Lê Kim Minh, người dân sống trong khu vực đường Bùi Minh Trực, cho biết: “Hơn một tháng trước Tết, tôi thấy phường làm căng nên đường rất thoáng. Người dân ai cũng mừng. Tưởng lần này chợ tự phát được giải quyết dứt điểm, nào ngờ đến khoảng 27 Tết đường lại bị chiếm lại đến hôm nay”.
Chợ tự phát trên các đường Bùi Minh Trực (quận 8), đường Nguyễn Xí (quận Bình Thạnh), đường Lê Thị Hồng (quận Gò Vấp). Ảnh: N.HIỀN
Phường: Quyết không để tái lập chợ
Trao đổi với chúng tôi, ông Lâm Thống Nhất, Phó Chủ tịch UBND phường 5, quận 8, cho biết phường đã lên kế hoạch sắp xếp lại chợ tự phát ở hai tuyến đường trên từ giữa năm 2018 và bắt đầu thực hiện vào khoảng cuối năm 2018.
Trước tiên phường phát thư mời các hộ đang kinh doanh chợ tự phát đến dự họp nhằm tuyên truyền, vận động người dân chấp hành đúng quy định pháp luật, không lấn chiếm lòng đường. Đồng thời phường yêu cầu các tiểu thương viết cam kết chấm dứt tình trạng buôn bán lấn chiếm.
Song song đó, phường vận động người dân tự sắp xếp lại chỗ bán. Ngoài ra, phường kết nối với ban quản lý chợ Nhị Thiên Đường thống kê các sạp còn trống hoặc tìm những chủ sạp không sử dụng để cho những người bán hàng rong có nhu cầu vào đây thuê lại.
250 chợ tự phát được Sở Công Thương TP.HCM thống kê trên toàn địa bàn TP.HCM. Trong đó, tập trung nhiều nhất là quận Bình Tân 34 điểm, huyện Bình Chánh 33 điểm, quận 1 có 19 điểm, quận Thủ Đức 18 điểm, quận 8 có 14 điểm, huyện Nhà Bè 14 điểm.
UBND TP.HCM từng có văn bản chỉ đạo UBND các quận, huyện phối hợp với Sở Công Thương TP.HCM sắp xếp, chấn chỉnh tình trạng chợ tự phát buôn bán lấn chiếm trái phép vỉa hè, lòng lề đường.
Phường cử lực lượng như công an, ban quản lý chợ, lực lượng của các khu phố… chốt giữ tại các khu vực quanh chợ. Dùng rào chắn di động chắn không cho người dân bán ra ngoài đường.
Với những người sử dụng xe tự chế bán hàng lấn chiếm, phường tịch thu phần xe lôi, còn phần xe máy giao công an xử lý theo quy định.
Về chuyện chợ bị tái lập trở lại, ông Lâm Thống Nhất cho biết: “Những ngày Tết và cận Tết, các lực lượng tuần tra phải dành chút thời gian chăm lo cho gia đình nên không thể trực thường xuyên được. Chính vì thế, những người buôn bán ở đây đã tranh thủ bày bán trở lại.
Đợt ra quân lần này phường xác định là một cuộc đối đầu lâu dài và bền bỉ. Sau những ngày nghỉ Tết, phường sẽ tiếp tục bố trí thêm lực lượng tuần tra và thực hiện các công tác như kế hoạch. Quan điểm của phường là phải lấy lại lòng đường cho các phương tiện giao thông, không để tái chiếm trở lại”.
Biết sai vẫn bán vì không có tiền thuê sạp
Nhiều người vẫn hỏi tôi tại sao không xin vào xí nghiệp mà làm, chọn chi cái nghề bán rau vỉa hè cho khổ. Bán vỉa hè suốt ngày thấp thỏm lo sợ bị hốt rồi còn bị người ta hò hét, chửi bới nhưng tôi còn phải nuôi hai đứa con đang đi học nên chấp nhận. Thấy gánh rau vậy chứ nhờ nó mà nuôi cả gia đình. Buổi sáng tôi bán ở chợ Ngã Tư Ga, chiều bán ở đây, ngày kiếm được ba trăm nghìn. Buôn bán chạy tới chạy lui cũng khổ nhưng bù lại không phải đóng thuế mặt bằng nên lời nhiều hơn. Tôi cố gắng làm nuôi cho các con tôi ăn học để sau này chúng có cái nghề tử tế. Nếu đổi nghề thì tôi cần một số vốn để thuê sạp trong chợ để bán nhưng hoàn cảnh của tôi ai mà cho vay.
Bà THÁI THỊ HÀ, bán rau tại đường Lê Thị Hồng, phường 17, quận Gò Vấp
Hiệu ứng domino
Tôi thuê mặt bằng ở đây bán rau, nhiều mối quen đến mua. Sau này nhiều người kéo xe đến bán ở lòng đường, hàng của họ che hết hàng tôi. Các mối quen mua hàng họ ngại xuống xe nên mua hàng người bán xe đẩy. Tôi bán không được nên dọn hẳn ra ngoài cùng bán. Bao lâu nay tôi thấy chính quyền đã nhiều lần xuống xử lý người bán lấn chiếm lòng đường. Phường xuống thì người ta xếp dọn gọn lắm, người bán hàng rong không thấy đâu nhưng khi cán bộ về, đâu lại vào đó. Bảo tôi lùi vô cũng được nhưng phường phải dẹp những người bán trước mặt tôi thì tôi mới chấp hành.
NGUYỄN THỊ LAN, người bán rau củ trên đường Nguyễn Xí, phường 13, quận Bình Thạnh
Khó vì thiếu lực lượng chốt chặn
Đối với chợ tự phát ở hẻm 122 Minh Phụng (phường 6, quận 6), phường đã nhiều lần ra quân để sắp xếp lại chợ. Trước mỗi lần sắp xếp, phường đều lên kế hoạch tuyên truyền, vận động và hỗ trợ những người buôn bán trong khu vực vay vốn chuyển đổi ngành nghề.
Sau đó phường chốt chặn tại đầu hẻm từ 3 giờ sáng, không cho người dân chở hàng vào buôn bán. Sau mỗi đợt như vậy, tình trạng buôn bán lấn chiếm tạm ổn. Tuy nhiên, được một thời gian thì lại có những người khác đến buôn bán trên khu vực. Nguyên nhân chính vẫn là do lực lượng thực hiện nhiệm vụ trật tự đô thị còn thiếu. Sắp tới, phường sẽ tiếp tục ra quân và xử lý triệt để tình trạng buôn bán lấn chiếm hẻm 122 Minh Phụng.
Ông NGUYỄN HUY THẮNG, Chủ tịch UBND phường 6, quận 6
Phải thay đổi thói quen tiện đâu tấp đó
Địa bàn phường hiện nay có rất nhiều điểm bán tự phát, một phần vì là nơi tập trung có khá nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất nên công nhân đông, có nhiều dân cư. Trước đây phía UBND phường luôn có lực lượng túc trực để đảm bảo trật tự an ninh, phân luồng giao thông ở các điểm chợ tự phát này. Nhưng đó không phải là giải pháp căn cơ nhất, có chúng tôi thì họ buôn bán trật tự, vừa quay lưng đi thì họ lại tràn ra như cũ.
Sau đó, trong năm 2018 phường đã đề xuất với quận để đầu tư một điểm bán, kinh doanh theo giờ nằm trên đường Ngô Chí Quốc. Điểm bán này hoàn toàn miễn phí cho người dân với hai khung giờ bán là sáng từ 6 giờ đến 8 giờ, chiều từ 16 giờ đến 18 giờ. Nhưng nói thật là chỗ này vẫn còn vắng vì không thuận đường cho người mua, với lại họ cũng chưa quen phải đến điểm này để mua hàng mà cứ thích tấp vào bên đường mua cho nhanh, gọn nên cũng khó. Phường đã và đang cố gắng để tuyên truyền, vận động người dân để dần quen với nếp sinh hoạt này.
Bà TRƯƠNG HỒNG YẾN, Chủ tịch UBND phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức
Muốn dẹp chợ tự phát, phải có chợ thay thế
Trên địa bàn phường hiện nay có ba điểm là chợ tự phát. Năm rồi phường phải làm thường xuyên, kiểm tra thường xuyên thì mới duy trì được an ninh địa bàn ở các chợ tự phát này.
Chúng tôi nhận thấy có cái khó là không thể nào cứ đi nhắc nhở, kiểm tra như vậy mãi được nên có tính đến phương án khác. Phòng Kinh tế của quận và phía UBND phường muốn xây dựng một khu chợ nhỏ, đủ để đưa toàn bộ số người dân hiện buôn bán ở các điểm chợ tự phát vào cùng một điểm để mua bán nhưng tạm thời chưa tìm được địa điểm nào. Phường cũng đã có kiến nghị với quận về việc này với quyết tâm là cần tạo một nơi buôn bán mới cho người dân.
Một lãnh đạo UBND phường Hiệp Bình Phước, quận Thủ Đức
T.TUYỀN - N.HIỀN ghi